BOŞANMA DAVASINDA ÇOCUKLARIN VELAYETİ KİME VERİLİR- Avukat Gizem GONCE

Siz değerli okuyucularımıza bu yazımızda boşanma davalarında müşterek çocukların velayeti konusunda bilgi vermeye çalışacağız.

Çocuklar üzerindeki velayet hakkı anne ve baba tarafından birlikte kullanılmaktadır. Anne veya babanın vefat etmesi halinde ise velayet sağ kalan ebeveyne ait olur. Boşanma durumunda velayet hakkı müşterek çocuğun teslim edildiği ebeveyne mahkeme kararı ile verilmektedir.

Mahkeme tarafından müşterek çocuğun velayetine karar verilirken kız ya da erkek olması önem arz etmemektedir. Velayet hakkı verilirken en önemli husus müşterek çocuğun yaşıdır. Müşterek çocuğun yaşına göre velayetin hangi ebeveyne verileceği değişkenlik göstermektedir. Bunun yanı sıra maddi imkânlar, kişisel özellikler, sağlık durumu ve çocuğun tercihi gibi etkenler de velayet hakkının verilmesinde dikkate alınmaktadır.

Mahkemeler tarafından 0-3 yaş grubu çocukların mutlaka anne bakım ve şefkatine muhtaç oldukları kabul görmektedir. Bundan dolayı bu yaş grubu çocukların velayeti çoğunlukla anneye bırakılmaktadır. Velayet kararı verilirken annenin işinin, kazandığı miktarın, evinin ve yaşam tarzının nasıl olduğu da dikkatle incelenmesi gereken hususlardır.

Mahkemeler tarafından 3-7 yaş grubu çocuklar annenin bakım ve şefkatine 0-3 yaş grubu çocuklardan daha az muhtaç olsalar da yine de bu husus göz ardı edilmemektedir. Bu sebeple bu yaş grubu çocukların velayetinin babaya verilmesi hali istisnai kabul edilmektedir. Örneğin; annenin çocuğuna bakmaktan aciz olması, annenin sağlığının kötü olması veya annenin çocuğun sağlığına zarar vermesi gibi durumlarda velayet babaya verilmektedir.

Mahkemeler tarafından 6-12 yaş grubu çocuklarda velayetin belirlenmesinde maddi imkânlar daha büyük rol oynamaktadır. Velayet çocuğa daha iyi bir eğitim ve gelecek sağlayacak ebeveyne verilir. Ayrıca hâkim, uzman bir pedagog aracılığıyla çocuğu dinleyerek çocuğun fikrine de başvurmaktadır.

Mahkemeler tarafından 12 yaş üzeri çocuklar ise kendi isteklerini rahatça ifade edebilecek durumda olarak kabul edilirler. Bu sebeple hâkim velayete, çocuğun hangi ebeveynin yanında kalacağını ona sorarak çocuğun üstün menfaatine aykırı olmadıkça onun isteğine göre karar verecektir.

Anlaşmalı boşanmada tarafların velayete ilişkin anlaşmaları hakimin izni ile geçerli kabul edilmektedir. Velayet kamu düzenine ilişkin olduğundan hakim velayete çocuğun üstün yararına göre velayetin kime verileceğine karar verecektir.

Velayetin verilmesinde asıl olan, velayet hakkına sahip olacak ebeveynin çocuğun bakım ve gözetimini ihmal etmeyecek olmasıdır. Örneğin; bir eşin aldatarak eşine karşı sadakat yükümlülüğünü ihlal etmesi boşanma davası için önem arz etse de velayet hakkına karar verilmesine doğrudan etki etmeyecektir.

Velayete karar verildikten sonra durumlar değiştiği için veyahut çocuğun yaşı büyüdüğü için tekrar velayet talebinde bulunulabilir. Aynı şekilde velayetin verildiği ebeveyn çocuğa gerektiği gibi bakmıyorsa veya bakamıyorsa ya da kendisi hakkında velayeti etkileyecek başka olumsuz haller varsa velayet talebinde bulunmak için yeniden velayetin değiştirilmesi veya kaldırılması davası açılabilinir.

Avukat Gizem GONCE