Mirasçılık Belgesine Konu Miras Payları
Siz değerli okuyucularıma bu makalemde, sizlerden en çok gelen “Eşim öldü ve kızım mirası reddetti, bu durumda benim miras payım ne olmalı?”, “Oğlum bekâr olarak öldü, mirası kime kalmalı?”, “Babam vefat etti ancak annem hayatta, kardeşlerim ile benim miras payım ne olmalı?” gibi özünde miras paylarının ne şekilde paylaştırılacağına ilişkin sorularınıza örnekler vermek suretiyle izah etmeye çalışacağım.
Mirasçılık belgesi bir diğer adı ile veraset ilamı ölen kişinin mirasçıları tarafından, miras paylarının ve mirasçı olduklarının tespiti için Sulh Hukuk Mahkemesi’nde dava açmak suretiyle alınan belgedir. Son dönemde Noterler veraset ilamı düzenleme yetkisine sahip olmuşlardır.
Mirasçılık belgesinde mirasçıların konumlarına göre miras payları değişiklik göstermektedir.
1.Eş ve Mirası Reddeden Kızın Mirasçı Olmasında Yasal Miras Payları
Örnek vermek gerekir ise; Miras bırakan Murat, öldüğünde mirasçısı olarak eşi Ayşe ve kızı Kübra kalmışlardır. Miras Bırakanın kızı Kübra, yasal süre içerisinde mirası reddetmiştir. Miras reddeden Kübra ve sağ kalan eş için mirasçılık belgesinde miras paylarının ne şekilde düzenleneceği önemlidir.
Mirasçılık belgesinin düzenlenmesinde, mirasın ret edilmesi durumu oluşmamış gibi, tüm yasal mirasçılar ve miras payları gösterildikten ve mirası reddeden mirasçılar tespit edildikten sonra, mirası ret eden mirasçıların murisin yasal mirasçı sıfatını kaybetmiş olduklarından ve bunların miras paylarının diğer mirasçılara intikal etmiş olduğunun belirtilesi gerekmektedir.
Ölenin tüm mirası 4 pay olarak kabul edildiğinde Eşi Ayşe 1 pay miras hakkına sahiptir. Kızı Kübra ise 3 pay hakkına sahiptir. Fakat kızı Kübra’nın mirası reddetmesi halinde mirasçılık sıfatı sona ermektedir. Bu durumda Kübra’nın miras payı, annesi Ayşe’ye intikal edeceğinden, miras bırakanın tüm mirasının sahibi durumuna gelecektir.
Mirasçılık belgesi verilmesi hususu Türk Medeni Kanunu’nun 598. maddesinde düzenlenmiştir. Mirasçılık belgesi, aksi ispat edilinceye kadar, adına düzenlenmiş bulunan kişi ve kişilerin mirasçılığı lehine bir karine oluşturur. Bu belge; miras bırakanla mirasçıları arasındaki soy ilişkisini göstermesi yanında mirasın mirasçılara intikalini de sağlayıcı bir işleve sahiptir. Bu nedenlerle; Türk Medeni Kanunu’nun 605. maddesi uyarınca mirası reddeden mirasçı veya mirasçılar varsa düzenlenecek mirasçılık belgesinde, mirasçılık sıfatına sahip olan kişi veya kişiler ile miras paylarının gösterilmesi ve mirası ret durumuna işaret edilmekle yetinilmemesi; mirası ret nedeniyle, mirasçılık sıfatını kaybedenlerin ve bunların payının akıbetinin gösterilmesi gerekmektedir.
Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 20.03.2014 tarihli 2013/9820 E. 2014/4760 K. sayılı kararında da konuya ilişkin açıklamalarda bulunulmuştur.
2. Anne ve Babanın Mirasçı Olması Halinde Yasal Miras Payları
Örnek vermek gerekir ise; Miras bırakan bekâr Ali öldüğünde mirasçıları olarak annesi Ceylan ve babası Burak kalmışlardır. Bu durumda veraset ilamında düzenlenen miras payları şu şekilde olmaktadır; Tüm miras payı 2 pay olarak kabul edildiğinde anne ve babanın yasal miras payları eşit olarak 1’er pay şeklindedir.
Ana ve babadan biri ya da her ikisinin daha önce öldükleri kabul edildiğinde ise, Türk Medeni Kanunu’nun 496/2 maddesi uyarınca ölen anne ve babanın yerlerini, her derecede halefiyet yolu ile kendi alt soylar almaktadır. Alt soyları olmadan ölenin kardeşleri de üst soylarının halefi olarak mirasçısı olurlar.
3.Babanın Ölümü ve Annenin Sağ Olması Halinde Altsoyunun Yasal Miras Payları
Örnek vermek gerekir ise; Miras bırakan Ahmet, çocuksuz ve dul olarak ölmüştür. Babası Ceyhun ise Ahmet’ten çok önce vefat etmiştir. Baba Ceyhun’un Deniz ve Emre adında iki oğlu ile kendisinden önce ölen oğlu Pars’tan olan torunu Kadir kalmıştır. Bu durumda miras paylarının ne şekilde paylaştırılacağı önemlidir.
Türk Medeni Kanunu’nun 496. maddesi uyarınca; Miras bırakan Ahmet’in mirasının yarısı annesi Berrin’e diğer miras payının yarısı ise ölen babası Ceyhun’undur. Ancak baba Ceyhun’un önce vefat etmesi sebebiyle onun miras payı halefiyet ilkesi uyarınca altsoyuna geçmektedir. Bu durumda, baba Ceyhun’un miras payı Deniz ve Emre adında iki oğlu ile kendisinden önce ölen oğlu Pars’tan olan torunu Kadir’e kalmaktadır.
Miras bırakan Ahmet’in miras payı 6 pay olarak kabul edildiğinde, 3 pay sağ olan annesi Berrin’e diğer 3 pay baba yerine halef olan Deniz, Emre ve Kadir’e eşit olarak paylaştırılmalıdır.
Ölen kişinin sağ kalan eşi, büyük anne ve büyük baba zümresi ile birlikte mirasçı olduğunda yasal miras payı tüm mirasın dörtte üçü oranındadır. Eğer, miras bırakanın anne babası ve büyük anne büyük babası ile onların altsoyları hayatta değilse artık mirasın tamamı eşe kalmaktadır.
Avukat Gizem GONCE
