YALAN TANIKLIK SUÇU NEDİR?

Siz değerli okuyucularıma bu yazımda Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen yalan tanıklık suçu nedir, şartları ve cezası nedir hususunda bilgi vermeye çalışacağım.

Yalan tanıklık bir diğer adıyla yalan şahitlik suçu Türk Ceza Kanunu’nun 272. Maddesinde düzenlenmiştir.

Yalan tanıklık

Türk Ceza Kanunu madde 272- (1) Hukuka aykırı bir fiil nedeniyle başlatılan bir soruşturma kapsamında tanık dinlemeye yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimseye, dört aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.

(2) Mahkeme huzurunda ya da yemin ettirerek tanık dinlemeye kanunen yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.

(3) Üç yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suçun soruşturma veya kovuşturması kapsamında yalan tanıklık yapan kişi hakkında iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

(4) Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişi ile ilgili olarak gözaltına alma ve tutuklama dışında başka bir koruma tedbiri uygulanmışsa, yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olması koşuluyla, yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza yarı oranında artırılır.

(5) Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde; yüklenen fiili işlemediğinden dolayı hakkında beraat kararı veya kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilmiş olması koşuluyla; yalan tanıklık yapan kişi, ayrıca kişiyi hürriyetinden yoksun kılma suçuna ilişkin hükümlere göre dolaylı fail olarak sorumlu tutulur.

(6) Aleyhine tanıklıkta bulunulan kimsenin ağırlaştırılmış müebbet hapis veya müebbet hapis cezasına mahkûmiyeti halinde, yirmi yıldan otuz yıla kadar hapis cezasına; (…)(1) hükmolunur.(1)

(7) Aleyhine tanıklıkta bulunulan kimsenin mahkûm olduğu hapis cezasının infazına başlanmış ise, altıncı fıkraya göre verilecek ceza yarısı kadar artırılır.

(8) Aleyhine tanıklıkta bulunulan kişi hakkında hapis cezası dışında adlî veya idari bir yaptırım uygulanmışsa; yalan tanıklıkta bulunan kişi, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Türk Ceza Kanununda adliyeye karşı suçlar bölümünün içerisinde yalan tanıklık suçunun düzenlenmesinde en önemli sebep, şahitlik durumu ile adaletin yerine getirilme hususuna dikkat çekilmesidir. Mahkeme huzurunda tanık olarak dinlenecek kişilerin doğru ve adaleti yanıltıcı beyanlarda bulunmamaları amaç edinmiştir.

Türk Dil Kurumu tarafından tanık; “Gördüğünü ve bildiğini anlatan, bilgi veren kimse” olarak tanumlanmaktadır. Hukuk aleminde tanık ise; “Duruşmada bilgisine, görgüsüne başvurulan kimse, şahit.”olarak ifade edilmektedir.

Yalan tanıklık suçu şikayete bağlı bir suç olmaması sebebiyle resen soruşturmaya tabidir. Türk Ceza Kanunu bu suç tipi için herhangi bir şikayet süresi öngörmemiştir. Taraflar soruşturma ve kovuşturma aşamasında şikayetlerinden vazgeçme haklarını kullanmaları halinde de dava kamu davası olarak devam etmektedir. Yalan tanıklık suçunda uygulanan dava zamanaşımı süresi 8 yıl olup, işbu zaman aşımı dönemine kadar şikayet hakkı hakkı zedelenmiş taraflarca adli makamlara başvurulmak suretiyle kullanılmalıdır. Cumhuriyet Başsavcılığına yapılacak suç duyurusu ile yeterli delil ve şüphenin varlığı halinde iddianame düzenlenir. Akabinde Asliye Ceza Mahkemesi tarafından iddianamenin kabulü ile yargılama aşamasına geçilmektedir.

Yalan tanıklık suçunun oluşabilmesi için Türk Ceza Kanunu’nda bir takım şartların yerine getirilmesi aranmaktadır. Şöyle ki;

•         Tanık bilinçli olarak gerçeğe aykırı yargılama konusu olay hakkında bilerek beyanda bulunmak, yalan söylemek, gerçeği inkar etmek suretiyle,

•         Tanığın kendisine sorulan sorularda olay hakkındaki bilgisini az veya çok saklaması suretiyle.

İşlenmesi halinde yalan tanıklık suçunun oluştuğu kabul edilmektedir.

Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen yalan tanıklık suçunun cezası şu şekildedir;

Bir soruşturma kapsamında mahkeme dışında tanık dinlemeye yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimse, 4 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Mahkeme huzurunda ya da yemin ettirerek tanık dinlemeye kanunen yetkili kişi veya kurul önünde gerçeğe aykırı olarak tanıklık yapan kimsey 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Üç yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suçun soruşturma veya kovuşturması kapsamında yalan tanıklık yapan kişi hakkında iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Avukat Gizem GONCE