Patent ve Faydalı Model Nedir ?

Patent ve Faydalı Model

Tüm ülkelerin hedefi sanayide ve ekonomide gelişmiş olmak ve bu gelişmişliği, değişen koşullar karşısında koruyarak daha ileri götürmektir. Ülkelerin sanayi ve ekonomi bakımlarından gelişmesinde en önemli etken yeni teknolojilerin üretilmesi ve bu teknolojik gelişmelerin sanayiye uygulanmasıdır.

Teknolojik gelişmeler sanayideki yenilikler ve buluşlar ile sağlanır. Buluş kısa ifade ile sanayideki teknik bir problemin çözümü olarak tanımlanabilir. Sanayideki yenilikler ve buluşlar ise yeni teknolojilerin üretilmesi, yeni ürünlerin geliştirilmesi, mevcut teknolojilerde yenilikler, geliştirmeler ve iyileştirilmeler sağlanmasıdır. Sanayideki yeniliklerin ve sanayiye uygulanabilen buluşların çoğalması, hem buluşlara ait doğru ve eksiksiz bilginin yaygınlaşması hem de buluş yapılmasının özendirilmesi ile sağlanabilir.

Yenilikler ve buluşların sanayiye uygulanması ve sonuçta ekonomiye katkı sağlayabilmesi için buluş sahibinin ödüllendirilmesi ve buluş yapılmasının özendirilmesi ilke olarak birçok ülke tarafından benimsenmiştir. İşte buluş yapılmasının özendirilmesi için, buluş sahibine, buluşunu kullanma ve kullandırma konusunda belirli bir süre ayrıcalık veren ve böylece buluş yapılmasını özendirerek sanayinin gelişmesine yardım eden patent sistemi geliştirilmiştir.

Patent ile korunabilecek buluşların “yenilik”, “tekniğin bilinen durumunun aşılması” ve “sanayiye uygulanabilirlik” niteliklerini taşıması gerekmektedir.
Buluşların korunmasına uygulanan faydalı model korumasında ise yalnızca yenilik ve sanayiye uygulanabilir olma kriterleri aranmaktadır. Buradaki yenilik de yine mutlak yeniliktir. Usuller ve bu usuller sonucunda elde edilen ürünler ile kimyasal maddelere ilişkin buluşlar koruma kriterlerini haiz olsalar dahi faydalı model belgesi verilerek korunamazlar.

Patent hakkı, buluş sahibine, buluşunu açıklaması karşılığında buluş konusu ürünü üretme, pazarlama, satma ve kullandırma konusunda tercihe göre 7 veya 20 yıl ayrıcalık vermekte iken faydalı model korumasında aynı haklar 10 yıl için geçerlidir.

FAYDALI MODEL BELGESİ İLE KORUNABİLECEK BULUŞLAR

Buluşların korunmasına uygulanan faydalı model korumasında ise yalnızca yenilik ve sanayiye uygulanabilir olma kriterleri aranmaktadır. Buradaki yenilik de yine mutlak yeniliktir. Usuller ve bu usuller sonucunda elde edilen ürünler ile kimyasal maddelere ilişkin buluşlar koruma kriterlerini haiz olsalar dahi faydalı model belgesi verilerek korunamazlar.

KORUMANIN BAŞLANGICI VE SÜRESİ

Patent ve faydalı model haklarının koruma süresi başvuru tarihinden itibaren başlar.
Patent hakkı, buluş sahibine, buluşunu açıklaması karşılığında buluş konusu ürünü üretme, pazarlama, satma ve kullandırma konusunda tercihe göre incelemesiz sistem için 7 veya incelemeli sistem için 20 yıl ayrıcalık vermekte iken faydalı model korumasında aynı haklar 10 yıl için geçerlidir.

PATENT BAŞVURUSU SONRASI İŞLEMLER

Patent başvurusu işlemleri 3 aşamadan oluşur.
1- Şekli inceleme,
2- Tekniğin bilinen durumuna ilişkin Araştırma Raporu
3- Ayrıntılı İnceleme Raporu

FAYDALI MODEL BAŞVURUSU SONRASI İŞLEMLER

Faydalı Model başvurusu işlemleri 3 aşamadan oluşur.
1- Şekli inceleme,
2- Yayın ve itiraz
3- Tescil
Faydalı model sistemi incelemesiz sistem olup, başvurunun yayınına itiraz olsa dahi başvuru tescil edilir.
İlaç Patentleri

Buluşların korunması için patentler dünyanın hemen hemen tüm ülkelerinde tarım, veterinerlik, biyoteknolojik konular da dahil olmak üzere teknolojinin her alanındaki yeni buluşlara verilir. İnsan, hayvan sağlığı ve zirai amaçla kullanılan ilaçlar ile ilgili yapılan bilimsel çalışmalar ve buluş niteliği taşıyan yeni üretim usulleri ile yeni ürünlerin patent korumasına alınıp alınmaması tartışması yıllar öncesinde birçok ülkede yoğun biçimde sürdürülmüş ve bazı ülkelerde özellikle ilaçların patent korumasına alınmasında bazı ayrıcalıklar tanınmıştır. Türkiye’de de 1995 yılına kadar insan ve hayvan sağlığı ile ilgili buluşlara patent verilmemiş ve bu konudaki buluşlar koruma kapsamı dışında tutulmuştur. Dünya Ticaret Örgütü Kuruluş Anlaşması ve onun Eki Ticaretle Bağlantılı Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması’nın yürürlüğe girdiği 1 Ocak 1995 tarihinden itibaren Türkiye’de ilaç patenti başvuruları işleme alınmaya başlamış, 1 Ocak 1999 tarihinden itibaren de patent koruması sağlanmıştır.

Patent İşbirliği Antlaşması (PCT)

Türkiye 1 Ocak 1996 tarihinden itibaren Patent İşbirliği Antlaşması’na (PCT) taraf olmuştur. Patent İşbirliği Antlaşması, birden fazla ülkeye yapılacak patent başvurularının araştırma ve inceleme işlemlerinin uluslararası otorite olan kuruluşlardan herhangi birinde yapılmasını ve bu şekilde hazırlanan raporların daha sonra başvurunun yapıldığı ülkenin yetkili kurumu tarafından değerlendirilerek patentin verilmesini sağlamayı amaçlamıştır. Böylece hem başvuru sahipleri hem de Antlaşmaya taraf ülkelerin patent kurumlarının araştırma ve inceleme işlemleri için harcadıkları zaman, emek ve para azaltılmaktadır.

Patent İşbirliği Antlaşması, Antlaşmaya taraf ülkelerdeki ulusal mevzuatı hiçbir zaman ortadan kaldırmamaktadır. Başvuru sahipleri patent başvurularını isterlerse ulusal mevzuatın öngördüğü biçimde isterlerse de Patent İşbirliği Antlaşması’nın öngördüğü biçimde yapabilmektedirler. Patent İşbirliği Antlaşması’nın öngördüğü biçimde başvuru yapılması hakkı sadece bu Antlaşmaya taraf ülkelerin vatandaşlarına tanınmaktadır. Türkiye bu Antlaşmaya taraf olduğu için Türk vatandaşları da istedikleri takdirde bu Antlaşmanın öngördüğü biçimde Türk Patent Enstitüsü’ne bir tek başvuru yapabilmekte ve birden çok ülkeye daha ucuz ve kolay bir yolla patent başvurusu yapabilme hakkını elde etmektedirler.

Patent İşbirliği Antlaşması yoluyla yapılan patent başvurularında maliyet düştüğünden, başvuru sayısı tüm ülkelerde artmaktadır. Bu antlaşma ile Türk vatandaşları başka ülkelere klasik sisteme göre daha kolay ve ucuz bir yöntemle başvuru yapabilmektedir.

Patent İşbirliği Antlaşması patent başvurularının dosyalanmasını kolaylaştırdığı gibi aynı zamanda bu başvurular uluslararası otorite olan kuruluşlarca incelendiği için bu yolla tescil edilen patentler her zaman daha güçlü patentler olarak kabul edilirler. Yani patent hakkına tecavüz durumlarına ya da yasal saldırılara maruz kaldıkları takdirde kolayca savunulabilen ve sonuçta haklı çıkabilen patentlerdir.

Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC)

Avrupa Patent Sistemi, 1973 yılında Münih’te imzalanan “Avrupa Patentlerinin Verilmesi Hakkındaki Sözleşme” ile Avrupa’da tek bir patent verilme sisteminin oluşturulması amacıyla kurulmuş bir patent sistemidir. Avrupa Patent Sistemi, taraf ülkeler adına tek bir merkezden patent verilmesi, verilen bu patentlerin taraf ülkelerde geçerli olması ve ihtilafların da tek bir merkezden çözümlenmesini sağlayan sistemdir. Sistemin yönetimi, tüm taraf ülkelerin temsil edildiği Yönetim Konseyi (Administrative Council) tarafından gerçekleştirilir.

Patent verilebilme kriterlerini haiz herhangi bir buluş için Avrupa Patenti alınabilmesi her zaman iki aşama, kimi zaman da itirazların incelenmesini de kapsayan üç aşamadan oluşan işlemler dizisi sonrası gerçekleşebiliyor.

Birinci aşama; Avrupa Patent Ofisi’nin Münih, Lahey veya Berlin Ofislerinden birine ya da Sözleşmeye taraf olan ülkelerden herhangi birine Avrupa Patent Sisteminin resmi dillerinden İngilizce, Fransızca veya Almanca dillerinden birinde patent başvurusunun yapılması ve başvurunun Avrupa Patent Ofisi’nin bu kentlerdeki bürolarından birinde şekli incelemeye tabi tutulması, araştırma raporunun hazırlanması ve başvurunun ve araştırma raporunun yayınlanması işlemlerinden oluşmaktadır. Avrupa patenti başvurusu, daha önce herhangi bir patent ofisi’ ne yapılmış bir başvuruya dayanarak yani rüçhan hakkından yararlanarak da ilk başvurudan itibaren 12 ay içinde yapılabilir. Tüm başvurular, başvuru tarihinden ya da rüçhan hakkı var ise rüçhan tarihinden itibaren 18 ay içinde yayınlanmaktadır. Buluşla ilgili tekniğin bilinen durumu hakkındaki araştırma raporu da başvuru ile birlikte ya da 18 aylık süre geçmiş ise; başvurudan ayrı olarak yayınlanır. Araştırma raporunun yayınlanmasından itibaren başvuru sahibi 6 aylık süre içerisinde ayrıntılı inceleme raporunun hazırlanmasını talep eder.

Ayrıntılı inceleme raporunun talep edilmesi, Avrupa patenti verilmesinin ikinci aşamasındaki işlemler dizisinin başlatılması anlamındadır. Münih, Lahey ya da Berlin Ofislerinden birinde yürütülen ikinci aşama, patentin kısmen ya da tamamen verilmesi ya da red edilmesi sonucuna varır. Ayrıntılı incelemede buluş; mutlak yenilik, konuda uzman kişi için aşikar olup olmama (buluş basamağı) ve sanayiye uygulanabilirlik kriterleri açısından incelenir. Avrupa Patentinin verilmesine karar verildiğinde bu patent, Sözleşmeye taraf ülkelerde verilmiş ulusal patent gibi etki doğurur.

Avrupa patenti işlemleri, başvurudan başlayarak yaklaşık olarak 3.5 yıl sürer. Bu süre, araştırma raporunun hazırlanması için başvuru sahibinin 18 aylık süreyi beklemeksizin talep yapması ve yine ayrıntılı inceleme raporunun hazırlanması için 6 aylık süreyi beklemeksizin talep yapması durumunda yaklaşık 1.5 yıl azaltılabilir. Böylece süre 2 yıldan daha az bir zamana indirilebilir. Buradan, Avrupa patentinin alınması için geçecek sürenin başvuru sahibine ve onun Vekiline bağlı olduğu anlaşılmaktadır.

Avrupa Patentinin verilmesi sonrasında herhangi bir kişi, patentin verilmesine karşı itiraz yapabilir. Bu itiraz süresi, patentin verilmesinden itibaren 9 aydır. İtiraz işlemleri Münih’teki İtiraz Birimi tarafından sonuçlandırılır.

Kısa bir tanımla Avrupa Patent Sistemi, Sözleşmeye taraf ülkelerde geçerli patentin, tek bir başvuru ve işlemler dizisi ile elde edilmesi ve korunması sistemidir.
Türkiye Avrupa Patent sistemine katıldığı 1 Kasım 2000 tarihinde sonra Avrupa Patent Ofisi’ne yapılan ve Türkiye’de de koruma talep edilen tüm patentler Türkiye’de de koruma altına alınacaktır. Katılım tarihinden önce Avrupa Patent Ofisine yapılmış olan ve üye ülkelerde korunan patentlerin Türkiye’de de doğrudan doğruya korunması söz konusu değildir.

GEREKLİ BELGELER

Patent ve faydalı model başvurusu için aşağıdaki dokümanların Türk Patent Enstitüsü’ne verilmesi gerekir.
• Buluşu açıklayan tarifname, istemler, özet ve şekiller
• Başvuru ve buluş sahibine ilişkin bilgileri içeren başvuru dilekçesi,
• Başvuru ücretinin ödendiğini gösteren banka dekontu,
• Başvuru vekil ile yapılıyorsa vekaletname. Vekaletname için tıklayınız

MEVZUAT

Türkiye’de patent ve faydalı modellerin korunmasına ilişkin mevzuat;
• 27 haziran 1995 tarihinde yürürlüğe giren 551 Sayılı Patent Haklarının Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
• 5 Kasım 1995 tarihinde yürürlüğe giren patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin uygulanmasına ilişkin Yönetmelik,
• 1 Ocak 1999 tarihinde yürürlüğe giren Patent İşbirliği Antlaşması,
• 2000 yılında yürürlüğe giren Avrupa Patentlerinin Verilmesine İlişkin Yönetmelik’ten
oluşmaktadır.

Kaynak: http://www.yalciner.com/tr/Page.asp?id=33

 

—————————————————–0——————————————————

 

Patent Nedir?

Bir buluş için buluş sahibine verilen bir patent, sınai mülkiyet haklarından biri olup, buluş sahibinin izni olmadan başkalarının buluşu üretmesini, kullanmasını veya satmasını belirli bir süre boyunca engelleme hakkı vermektedir.

Buluş Nedir?

Buluş, teknoloji alanındaki belirli bir sorunun çözümü olarak tanımlanır. Buluş kavramı patent hukukunun temelini oluşturur.

Faydalı Model Nedir?

Türkiye’de ve dünyada yeni olan, sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine koruma sağlayan bir sistemdir. Faydalı model belgesi verilmesi işlemleri, patent verilmesine oranla hem zaman hem de masraf açısından daha elverişlidir. Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin gerçekleştirdiği yeniliklerin, rakiplerce hemen hemen aynısının yapılarak taklit edilmesi tehlikesi mevcuttur.

Küçük ve orta büyüklükteki bu işletmelerin, kendi halinde de olsa, bu buluşlarını faydalı model belgesi vererek korumak, onların ekonomik varlıklarının idamesine hizmet edecektir.

Faydalı model patente göre daha az maliyetlidir ve daha kısa sürede belgelendirilir.

Bütün Buluşlar Patentlenebilir mi?

Bir buluşun patentlenebilmesi için yeni, buluş basamağını içeren ve sanayiye uygulanabilir olması gerekir. Ancak, konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlara, bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usullerine patent verilmemektedir.

Patent Başvurusu Nasıl Hazırlanır, Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

Patent başvurusu hazırlamadan önce mutlaka, “Patent/Faydalı Model Başvuru Kılavuzunun” dikkatlice okunması gerekir. Kılavuza, Türk Patent Enstitüsü’nün www.tpe.gov.tr internet sitesinden ulaşabilirsiniz. Bu kılavuz doğrultusunda hazırlanan başvurular şekli eksiklik aşamasında problemsiz olarak işlem görür. Şekli açıdan eksik bulunan başvurular düzeltilmesi için başvuru sahibine tekrar gönderilir ve bu da işlem sürecinin uzamasına yol açan bir faktördür.

Bir Ürünün Patentli Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?

Bir ürünün patentli olup olmadığı, ürün üzerinde patent numarasının belirtilmiş olmasıyla anlaşılır. Böyle bir ibare yoksa patent veritabanları kullanılarak ürünün patentli olup olmadığı tespit edilebilir.

Bir ürün üzerinde patent numarasının belirtilmesi, istemeden oluşabilecek patent ihlali durumlarını önleyecektir.

Buluşların Patent İle Korunmasının Amaçları Nelerdir?

Buluşların patentlenmesinin hem başvuru sahibine hem de kamuya yönelik faydaları bulunmaktadır. Başvuru sahibi, patent ile buluşu üzerinde belirli bir süre boyunca münhasır haklara sahip olmakta, böylece araştırma ve geliştirme faaliyetleri süresi boyunca harcadığı zamanın, emeğin ve ekonomik harcamaların karşılığını alabilmektedir.

551 sayılı KHK’ya göre buluşlar, başvuru tarihinden itibaren 18 aylık süre sonunda yayınlanır. Böylece kamu, teknikteki gelişmelerden haberdar olabilmektedir. Ayrıca, önceden çaba ve zaman harcanmış buluşlar için tekrar yatırım yapılmasının ve zaman harcanmasının önüne geçilmekte, teknolojik gelişim hızını arttırmaktadır.

Bir Buluşun Patent ile Korunabilmesi İçin Taşıması Gereken Nitelikler Nelerdir?

Yenilik

Tekniğin bilinen durumunun aşılması

Sanayiye uygulanabilir olma

Patent Verilemeyecek Konular ve Buluşlar

Keşifler, bilimsel teoriler, matematik metotları

Zihni, ticari ve oyun faaliyetlerine ilişkin plan, usul ve kurallar

Edebiyat ve sanat eserleri, bilim eserleri, estetik niteliği olan yaratmalar, bilgisayar yazılımları

Bilginin derlenmesi, düzenlenmesi, sunulması ve iletilmesi ile ilgili teknik yönü bulunmayan usuller

İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak cerrahi ve tedavi usulleri ile insan, hayvan vücudu ile ilgili teşhis usulleri

Patentle Korunamayacak Buluşlar

Konusu kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar

Bitki veya hayvan türleri veya önemli ölçüde biyolojik esaslara dayanan bitki veya hayvan yetiştirilmesi usulleri

Patent Başvurusu Nasıl Yapılır?

Patent başvuruları şahsen ya da posta yoluyla Türk Patent Enstitüsü’ne yapılabilir. Türk Patent Enstitüsü’nün web sitesi kullanılarak da online başvuru yapılabilmektedir.

Buluş, başvuru tarihi itibariyle korumaya alınır.

Patent / Faydalı Model Başvurusu İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?

Başvuru dilekçesi (TPE internet sitesinden elde edilebilir, 1 nüsha)

Buluşu açıklayan tarifname (2 nüsha)

Korunması istenilen ve buluşun yeni olduğu iddia edilen teknik özelliklerini kapsayan istemler (2 nüsha)

Gerekli görülüyorsa buluş ile ilgili teknik resimler (2 nüsha)

Özet (2 nüsha)

Başvuru ücretinin ödendiğini gösterir belge aslı (banka dekontu) veya interaktif ödeme belgesi

Patentin Koruma Süresi

İncelemeli patentin süresi 20 yıl, incelemesiz patentin süresi 7 yıl, faydalı model belgesinin süresi ise 10 yıldır.

Bu süreler başvuru tarihinde başlar ve bu süreler boyunca buluşunuz korunmuş olur.

Patent Verildikten Sonraki Aşamalar Nelerdir?

Herhangi bir bildirime gerek duyulmaksızın koruma süresi boyunca başvuru sahibi Türk Patent Enstitüsü’ne yıllık ücretleri düzenli olarak ödemek zorundadır.

Yıllık ücret; başvuru tarihi, vade tarihi olmak üzere ödenmelidir. Ödenmezse 6 aylık süre içinde ek ücretle birlikte ödenir. 6 aylık süre içinde de ödenmediği takdirde patent alındıysa patent hakkı sona erecektir.

Başvuru aşamasındaysa, başvuru geçersiz sayılacaktır.

Korumadan Yararlanacak Kişiler Kimler Olabilir?

Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgahı olan veya sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler veya Paris Sözleşmesi hükümleri dahilinde başvuru hakkına sahip kişiler korumadan yararlanabilir.

Türkiye Cumhuriyeti uyruğundaki kişilere kanunen veya fiilen patent ve/veya faydalı model belgesi koruması tanıyan devletlerin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişiler de karşılıklılık ilkesi uyarınca Türkiye’de patent ve/veya faydalı model belgesi korumasından yararlanılır.

Patentten Gelir Elde Etmek Mümkün müdür?

Patent sahibi patentini aşağıdaki şekillerde kullanabilir:

Ürünü sadece kendi üretebilir.

Patent haklarını başka kişilere devredebilir.

Lisans verme yoluyla patent haklarından kar payı alabilir.

TPE, başvuru sahiplerine işleriyle ilgili tavsiye ya da buluşları için maddi destek vermemektedir.

Türkiye’de Alınmış Bir Patent Başka Ülkelerde de Geçerli midir?

Patentler, alındığı ülkeler için hak sahipliği doğurur. Türkiye’de alınmış bir patent sadece Türkiye içinde sahibine hak sağlamaktadır. Başka ülkelerde de patent hakkı elde etmek için, her ülkeye ayrı ayrı başvuruda bulunmak ya da uluslararası başvuru sistemi olan PCT (Patent İşbirliği Anlaşması) veya bölgesel başvuru sistemi olan EPC (Avrupa Patent Sözleşmesi) aracılığıyla başvuru yapılmalıdır.

Kaynak: http://www.tesk.org.tr/tr/calisma/sinai/patent.html